Συνωστισμός στο Bardo

Χριστιανική Δουλεία. –
TΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΧΙΟΥ. .
Το νησί αυτό, περιγράφεται έτσι στο τελευταίο γεωγραφικό λεξικό του Morse.
«Η Χίος, είναι ορεινή και γυμνή από δάση.
Οι παραγωγές είναι σιτάρι, κριθάρι, κρασί και λάδι – πορτοκάλια, λεμόνια και περγαμόντο – τα κίτρα είναι σημαντικό αγαθό στο εμπόριο· αλλά το πιο αξιόλογο εμπόρευμα είναι το μετάξι τους· από το οποίο παράγουν, από χρόνο σε χρόνο 30.000 λίβρες.
Εκτιμάται πως 500 αργαλειοί δραστηριοποιούνται για την κατασκευή μετάξινων πραγμάτων και το εμπόριο των διαφόρων ειδών που κατασκευάζονται στη Χίο εκτιμάται σε 6.000.000 λίβρες.
Τα άλλα είδη του νησιού είναι μαλλί, τυρί, σύκα και μαστίχα.
Η τουρπεντίνη (ρητίνη) χαίρει από παλαιών χρόνων μεγάλης εκτίμησης.
Σε κανένα νησί του Αρχιπελάγους, ούτε σε κανένα νομό της Τουρκίας, τα εδάφη δεν είναι καλύτερα καλλιεργημένα, το εμπόριο πιο ενεργό ή μεγαλύτερη φιλοπονία/βιομηχανία από της Χίου.
Οι κάτοικοι είναι εξαιρετικά έξυπνοι – Ο πληθυσμός υπολογίζεται σε 110.000, κυρίως Έλληνες.
Οι Τούρκοι δεν είναι περισσότεροι από 4000.

Λίγο καιρό αργότερα..

-Το ακόλουθο είναι απόσπασμα επιστολής από τη Τύνιδα, με ημερομηνία 21 Οκτ. :-
“Τη 17η του παρόντος, το μπρίκι Gracio σημαίας Σαρδηνίας, με καπετάνιο τον Antonia Luiza Niale, έφτασε εδώ από τη Σμύρνη, σε 20 μέρες, με στρατιώτες· επίσης ένα Μαλτέζικο μπρίκι Due Cugini, με καπετάνιο τον Chiassuro, από την Κωνσταντινούπολη μέσω Σμύρνης, σε 20 μέρες, με μεταξωτά είδη, κα.
Και τα δύο αυτά πλοία έφεραν από έναν αριθμό δύστυχων Ελλήνων σκλάβων! – κυρίως νεαρά κορίτσια, που προορίζονται ως δώρα για το Bardo , και αγόρια όλα ηλικίας κάτω των 10 ετών, τα οποία είναι περιτομημένα.
Αυτό που φαίνεται υπερβολικά παράδοξο είναι, ότι αυτή η ειδεχθής διακίνηση χριστιανικού αίματος, όχι μόνο συνεχίζεται κάτω από τις σημαίες της Ιεράς Συμμαχίας, αλλά τα δύο αυτά πλοία συνοδεύτηκαν από τη Σμύρνη ως το ακρωτήριο Passar από ένα αυστριακό πολεμικό πλοίο.
Την 5η του παρόντος, ο Μπέης της Τύνιδας επέβαλε εμπάργκο σε όλες τις ναυτιλιακές μεταφορές αυτού το Μπεηλικιού μέχρις ότου είναι έτοιμες για τη θάλασσα οι νέες του φρεγάτες, Massura και Husania (οι οποίες ναυπηγήθηκαν στη Μασσαλία) και ένα μεγάλο σεμπέκο.
Τα σκάφη αυτά απέπλευσαν την 16η για το Λεβάντε – οι φρεγάτες έχουν σαράντα πυροβόλα η κάθε μια και πλήρωμα εκατό ανδρών – το σεμπέκο έξι πυροβόλα και εκατόν εικοσιπέντε άνδρες.
“Υ.Γ. Ένα μεγάλο Σουηδικό μπρίκι έφτασε μόλις από τη Σουηδία, με δώρα για τη κυβέρνηση αυτή.”

Σύνδεση με τα προηγούμενα

• Ο λαός του πλούσιου νησιού της Χίου (το οποίο έχει 100.000 κατοίκους) βοηθούμενοι από τους κατοίκους της Σάμου, νίκησαν τους Τούρκους οι οποίοι κλείστηκαν στο φρούριο, το οποίο, ως φαίνεται, δεν θα αντέξει για πολύ. Οι Τούρκοι είχαν συμπεριφερθεί τόσο απάνθρωπα στον λαό, που φάνηκε πιθανό πως αν πιανόταν όλοι στο νησί θα θανατωνόταν. Οι διαδικασίες αυτές είχαν προκαλέσει μεγάλη αίσθηση στην Κωνσταντινούπολη.
• Οι βάρβαροι, υπό τον Καπετάν Πασά με το στόλο του, επανέκτησαν το ωραίο νησί της Χίου, το οποίο πρόσφατα είχε εξεγερθεί.
  Λεηλάτησαν την πόλη, κατέστρεψαν ότι δεν τους ευχαριστούσε να κρατήσουν και τελικά της έβαλαν φωτιά, η οποία φαίνεται πως έκαψε όλα τα σπίτια.
  Διασκορπίστηκαν παντού στην χώρα, ληστεύοντας αρκετές ελληνικές εκκλησίες, καίγοντας άλλες και τα ίδια έκαναν ακόμη και σε κάποιες εγκαταστάσεις καθολικών.
  Οι δρόμοι και οι πλατείες ήταν γεμάτες με τα σφαγμένα σώματα ανδρών, γυναικών και παιδιών, και πολλές αγριότητες, χειρότερες ακόμα κι από το θάνατο τον ίδιο, διαπράχθηκαν πάνω στις νεαρές γυναίκες με τον πιο φρικαλέο τρόπο – άλλοι, από τις πιο αξιοσέβαστες οικογένειες, αρπάχτηκαν και στάλθηκαν ως δούλοι.
  Ο Γάλλος πρόξενος είχε διασώσει περίπου 1500 άτομα στο προξενείο του – οι Τούρκο τους απαίτησανι, όμως αυτός με γενναιότητα τους προφύλαξε κάτω από τη σημαία του έθνους του.
  Τελικά, οι άνθρωποι, απελπισμένοι από την συσσώρευση τόσων φρικαλεοτήτων, επιτέθηκαν στους Τούρκους με κάθε τρόπο και όπως μπορούσαν – σκότωσαν 4.000 και τραυμάτισαν 10.000.
• – Ο ελληνικός πληθυσμός του νησιού της Χίου μεταφέρθηκε διαδοχικά στην Κωνσταντινούπολη, και πουλήθηκαν σαν άθλια κοπάδια· τα πιο σημαίνοντα πρόσωπα και οι γυναίκες διακεκριμένων οικογενειών, αντιμετωπίστηκαν όπως και οι άλλοι.
  – Οι άνθρωποι της Χίου που δεν στάλθηκαν για σκλάβοι, κρατούνταν για σκόπιμη σφαγή.
  – Οι δρόμοι της πόλης ήταν γεμάτοι από ανθρώπινα μέλη σε πλήρη αποσύνθεση!
  – Χιλιάδες Έλληνες εκτίθενται στο σκλαβοπάζαρο της Κωνσταντινούπολης, ιδιαίτερα γυναίκες και κορίτσια. -Κάποιοι από αυτούς αλληλοεξοντώνονται για να διασώσουν εαυτόν από τους Τούρκους -μερικοί αρνούνται τη τροφή και μαστιγώνονται θανάσιμα -μερικοί αγοράζονται με σκοπό να δολοφονηθούν, κάτι για το οποίο, σύμφωνα με το Κοράνι, «οι πιστοί» θα ανταμείβονται αιώνια.
  – Αναφέρεται πως οι Άγγλοι συμμετείχαν ενεργά στη επιδρομή της Χίου – και εικάζεται επίσης ότι αναμένουν να αναλάβουν την κατοχή του νησιού προκειμένου να διευκολύνουν το εμπόριο τους στο Λεβάντε! Είναι δύσκολο να αληθεύει αυτό το πράγμα.
  – Μια εφημερίδα του Λονδίνου μιλώντας για τα 10.000 θηλυκά που αρπάχτηκαν από το Χίο και πουλήθηκαν ως σκλάβες, λέει, «Η αγγλική κυβέρνηση τώρα στηρίζει το σύστημα που παράγει το εμπόριο λευκών σκλάβων στην ανατολή και προκαλεί μεγάλη αγανάκτηση η οποία πρέπει να συνεχιστεί από άλλα έθνη στη δύση«.
  – Ο Βρετανός Πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη έχει καταπονηθεί συντηρώντας την ειρήνη – και εγκαταλείπει τους Έλληνες στο έλεος των Τούρκων.
• -Ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων ομήρων σφαγιάστηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 25 Μαΐου, κάποιοι από τους οποίους ήταν μεταξύ των πιο αξιοσέβαστων εμπόρων το Λεβάντε – άλλοι ήταν διακεκριμένοι αρχιερείς.
  -Μια κραυγή φρίκης θα ξανα-ηχήσει σε όλη την Ευρώπη μόλις γνωστοποιηθούν οι νέες αγριότητες στη Χίο.
  Σφαγιάστηκαν άπαντες. Ακόμη και οι 78 αρχιερείς που κρατούνταν στο φρούριο ως όμηροι, κόπηκαν κομμάτια.
  -Το γενναιόδωρο Γάλλο Πρόξενο Digeon, είναι να λυπάσαι περισσότερο.
  Είχε πάει στο χωριό και ανακοίνωσε τη τουρκική αμνήστευση, ενώ ταυτόχρονα εγγυήθηκε ο ίδιος τη συγχώρεση από το Σουλτάνο. – Βασιζόμενοι σε αυτό, οι κάτοικοι παρέδωσαν όλο τον οπλισμό τους· κατόπιν οι Ασιάτες όρμησαν σε 13 χωριά και διέπραξαν γενική σφαγή.
  -Όλοι ανυπεράσπιστοι πήγαν από το σπαθί των Τούρκων, οι οποίοι συμπεριφέρθηκαν με τις πιο εκλεπτυσμένες βαναυσότητες.
  Το νησί ολόκληρο είναι ένας τάφος : οι λίγες γυναίκες και τα παιδιά που είχαν βρει προστασία στο γαλλικό προξενείο βρίσκονται σε βαθύτατη μελαγχολία.
  Μερικοί Έλληνες εξακολουθούν να πολεμούν στα βουνά, αλλά και η δική τους καταστροφή είναι βέβαιη.
  Αυτά τα γεγονότα έχουν εγείρει τέτοιο τρόμο εδώ (Σμύρνη) που κανένας πλέον δεν προσπαθεί να μεσολαβήσει για μια ελληνική οικογένεια, από φόβο πως θα γίνει και ο ίδιος θύμα.
  Ο συνολικός αριθμός εκείνων που σφαγιάστηκαν στη Χίο ή απήχθησαν ως σκλάβοι εκτιμάται σε ΕΚΑΤΟ ΧΙΛΙΑΔΕΣ!
  Ήταν ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα και αξιαγάπητα νησιά στον κόσμο, με ένα πολύ υψηλό βαθμό καλλιέργειας και προόδου, και είχε διάσημα σχολεία, νοσοκομεία, βιβλιοθήκες, κ.λπ. όλα εκ των οποίων σαρώθηκαν.
  Υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στη Χίο, από αυτόπτες μάρτυρες – είναι από τις πιο φρικτές. Ανικανοποίητοι από τις δολοφονίες όλων εκείνων που έπιαναν ή από τους σκλάβους που έπαιρναν, από το κάψιμο 40 χωριών και 82 εκκλησιών αφήνοντας μόνο 15 σπίτια όρθια στο νησί, άνοιξαν ακόμη και τους τάφους και διασκόρπισαν τα κόκαλα των πεθαμένων στους δρόμους που είχαν ήδη γεμίσει με τα σώματα των πρόσφατα σφαγιασμένων!!!
  Οι αυτουργοί αυτών των πραγμάτων είναι σύμμαχοι της χριστιανικής Αγγλίας.
  Θα δώσουμε ορισμένα από αυτά τα στοιχεία.
• ..Η φημισμένη σχολική μας βιβλιοθήκη, το νοσοκομείο για άρρωστους και λεπρούς, το λοιμοκαθαρτήριο για όσους επιτέθηκε η πανούκλα, εκατοντάδες εκκλησίες πλούσια διακοσμημένες – όλα μια μάζα σκουπιδιών που αχνίζουν.
  Το νησί μας πολυσύχναστο τελευταία από Ευρωπαίους, και ειδικά από αγγλικές οικογένειες πρώτης κλάσης, θα έχει τώρα μόνο τη στάχτη του να δείξει στους άγνωστους περαστικούς. Ούτε αυτό είναι τόσο φρικτό από μόνο του.
  Οι πιο τρομερές από τις καταστροφές μας – η δουλεία τόσων πολλών αξιοσέβαστων γυναικών, νέων ανθρώπων και παιδιών κι από τα δύο φύλα, οι οποίοι στάλθηκαν στα διάφορα μέρη της Ασίας – οι αγορές αυτής εδώ της πόλης (Κωνσταντινούπολης) και της Σμύρνης γέμιζαν με γυναίκες και νέους της πρώτης τάξης, οι οποίοι είχαν λάβει την καλύτερη εκπαίδευση.
  Τι μπορεί να είναι πιο τρομακτικό από αυτό;
  Ευτυχισμένοι, τρισευτυχισμένοι, εκείνοι που το ατσάλι του δολοφόνου τους έκοψε από σκηνές τόσο τραγικές για τα ανθρώπινα συναισθήματα!..
  …χρησιμοποίησαν τα όπλα τους εναντίον των αθώων και αφοπλισμένων κατοίκων, και έστρεψαν τη μανία τους κατά των γυναικών και των παιδιών, σκοτώνοντας, καίγοντας και παίρνοντας σκλάβους όλους τους κατοίκους του τόπου· τους άνδρες τους έσφαξαν, τις γυναίκες και τα παιδιά τα κακοποίησαν βάναυσα, και τους στρίμωξαν μαζί σε μια από τις μεγάλες πλατείες, όπου διέμεναν κάποιες εκατοντάδες από τις πιο αξιοσέβαστες οικογένειες· δεν άφησαν πέτρα πάνω σε πέτρα, όλα καταστράφηκαν, όλα ισοπεδώθηκαν· θα γέμιζε τόμους η εξιστόρηση διαφόρων σκηνών φρίκης για τις οποίες είναι ένοχοι οι κακούργοι· η ανθρωπότητα τρέμει με αυτό…
  … οι δέκα στην Κωνσταντινούπολη αποκεφαλίστηκαν και οι ογδόντα πέντε στη Χίο κρεμάστηκαν έξω από το κάστρο, στην ίδια πλατεία που τοποθετούσαν τόσους πολλούς σκλάβους στη θέα του τουρκικού στόλου, του οποίου τα αμπάρια ήταν γεμάτα με Έλληνες σκλάβους· ω! πώς η καρδιά αρρωσταίνει από μια τέτοια εκλεπτυσμένη αγριότητα, και στρέφεται με αποστροφή και φρίκη από εκείνη τη διαλογέννητη κακία που μπορεί και αντλεί ικανοποίηση χλευάζοντας την ψυχική αγωνία των ταλαίπωρων αθώων σε αυτή την τραγική σκηνή.
  Πόσες γυναίκες εξαναγκάστηκαν να γίνουν θεατές του άγριου θανάτου των στοργικών συζύγων τους· να βλέπουν, την ίδια ώρα, τα βυζαστάρικα μωρά τους να σχίζονται στα στήθη τους! Έτσι χάνοντας, ξαφνικά, κάθε υποστήριξη και ελπίδα – πολλές, οδηγήθηκαν στην απελπισία από αυτή τη βάρβαρη αντιμετώπιση, κι έπεσαν στη θάλασσα· άλλες μαχαιρώθηκαν μόνες τους, για να μη χάσουν τη τιμή τους – στο οποίο ήταν συνεχώς εκτεθειμένες από τους βαρβάρους, γι αυτές χειρότερο κι απ’ το θάνατο…
• ..πρέπει να θρηνήσουμε την απώλεια της πολυμελούς οικογένειάς μας.
  «Από όλους τους συγγενείς μας μόνο η μικρότερη αδελφή μου δραπέτευσε· από ένα θαύμα, λόγω της προστασίας ενός γενναιόψυχου Γάλλου βρίσκεται ξανά στην αγκαλιά μου. Πώς μπορώ να σου μιλήσω για τον πατέρα μας; Αλίμονο! ..αυτός ο σεβάσμιος γέροντας τώρα ικετεύει το Ανώτατο Όν για τη χώρα του και για τα ατυχή παιδιά που άφησε πίσω του. Τα παρακάτω είναι οι λεπτομέρειες της φοβερής δολοφονίας του: – Ξέρεις ότι αυτός και οι δύο αδελφοί μας, ο Θεόδωρος και ο Κωνσταντίνος, και ο πεθερός σου, ήταν μεταξύ των ομήρων που έκλεισαν στο κάστρο στις 8 του μήνα· ήταν μεταξύ εκείνων που βγήκαν μαζί με τον αρχιεπίσκοπο, και φαίνεται πως, παρά τις υποσχέσεις των βαρβάρων, ήταν κλεισμένοι όλο το καιρό στα μπουντρούμια· τοποθετήθηκαν σε δύο γραμμές και είτε κρεμάστηκαν είτε πέθαναν από τα παρατεταμένα βασανιστήρια.
  «Ο πατέρας μας και οι σύντροφοί του με ηρεμία έβλεπαν την προετοιμασία για την εκτέλεση τους, και αυτοί οι μάρτυρες των πιστεύω τους δεν έχασαν την ψυχραιμία τους (την παρουσία του νου τους) ούτε μια στιγμή. Η αδελφή μας Εριέττα είναι σκλάβα : και δεν κατάφερα ακόμα να ανακαλύψω σε ποια χώρα της Ασίας την έχουν μεταφέρει οι άτιμοι βιαστές. Ούτε έχω ακόμα κατορθώσει να ανακαλύψω την παραμικρή λεπτομέρεια σχετικά με την τύχη της αγαπημένης μας μητέρας και τις τρεις άλλες αδελφές μας· η μοίρα της συζύγου σου και της οικογένειάς της επίσης διαφεύγουν της αναζήτησής μου. Εν ολίγοις, οι κακοτυχίες μας είναι τόσο μεγάλες που μόλις μετά βίας τις αποδέχομαι.
  «Την 11η του μηνός, εγκατέλειψα τη Χίο – ένα θαύμα με έσωσε από τους κινδύνους της πιο αιματηρής καταστροφής, από τους οποίους ο καθένας μπορεί να σχηματίσει μια ιδέα. Αλλά δεν νιώθω την ικανοποίηση αυτή που κάποιος μπορεί να γευτεί λόγω της σωτηρίας του από τέτοιους τρομακτικούς κινδύνους όπως εκείνοι στους οποίους εκτέθηκα. Μίσος και αγανάκτηση κατά των δημίων μας είναι τα μόνα συναισθήματα που από τώρα και στο εξής θα μείνουν στην καρδιά μου. – Χάρη στην ευρωπαϊκή μου φορεσιά, την οποία έχω υιοθετήσει, ο πλοίαρχος ενός Αγγλικού πλοίου συμφώνησε να με αφήσει να επιβιβαστώ· αλλά η φριχτή μου κατάσταση δεν ενδιέφερε ούτε τους Τούρκους ούτε τους Άγγλους.
  Ο καπετάνιος του πλοίου δεν θα μου επέτρεπε να επιβιβαστώ μέχρι που του μέτρησα 300 γρόσια, και μόνο αφού τα έλεγξε, ένα προς ένα, μου έδωσε άδεια να βάλω το πόδι μου πάνω στο πλοίο: όποιος κι αν ήταν ο κίνδυνος που διέτρεχα παραμένοντας περισσότερο στο chaloupe (πλοίο). Άφησα το νησί στις στάχτες. Οι Τούρκοι, αφού λεηλάτησαν όλα τα σπίτια, τους έβαλαν φωτιά, και με σπαθί και φωτιά τα καταστρέφουν ως την τελευταία πέτρα, με την ελπίδα πως θα βρουν κρυμμένο θησαυρό.
  «Σε όλη τη πλούσια Χίο μόνο δεκαπέντε σπίτια στέκονται, γεμάτα με τις μητέρες μας, τις αδελφές μας, και τις κόρες μας, υποκείμενες στην πιο τρομακτική δουλεία. Εκεί τα τέρατα βεβηλώνουν τα πάντα για να ικανοποιήσουν την οργή τους και τα πάθη τους· και συχνά οι παρθένες, τις οποίες έχουν σπιλώσει (δέσει) από τους αγκώνες, τις βρίσκει ο θάνατος που τόσο αποζητούν.
  «Κάθε μέρα γυναίκες των πρώτων οικογενειών του νησιού εκτίθενται προς πώληση στις δημόσιες αγορές· αντικείμενα μεγάλης αξίας, όπως ιερά σκεύη από ελληνικές και καθολικές εκκλησίες, και τα άμφια των ιερέων, πωλούνται, από αυτούς τους αχρείους σε ελεεινές τιμές. Δια μέσω της παρέμβασης του επιτρόπου του γαλλικού προξενείου, κατάφερα να αγοράσω τριάντα πέντε γυναίκες, τα ονόματα των οποίων σου στέλνω και τα οποία τώρα βρίσκονται ασφαλείς, στο προξενείο.
  «Από την άφιξή μου εδώ, οι ίδιες σκηνές επαναλαμβάνονται καθημερινά: γίνονται πωλήσεις διαμαντιών, πλούσιων γουναρικών, κοσμημάτων, δισκοπότηρων, όμορφα είδη, εν ολίγοις, όλων των ειδών πολύτιμα αντικείμενα βρίσκονται στους δρόμους και πωλούνται τσάμπα. Πώς εξηγείται αλλιώς, πως όλοι οι κάτοικοι της Ασίας, από παιδιά ηλικίας 15 έως 80 ετών, αποβιβάζονται καθημερινά στη Χίο, από όπου επιστρέφουν φορτωμένοι με λάφυρα τα υπάρχοντά μας; Τις ευχαριστίες μας μπορούμε να δώσουμε μόνο στους Ευρωπαίους της Σμύρνης.
  …Μεταξύ των βιαστών τους, υπάρχουν μερικοί με ψυχές τόσο βάναυσες που δεν ακούν σε κανενός είδος διακανονισμού. Ένα από αυτά τα τέρατα αρνήθηκε 10.000 γρόσια για την απελευθέρωση της συζύγου του Γκάμπα και απάντησε ότι δεν θα την έδινε ούτε για 200.000. Συνέβαλα στη λύτρωση/διάσωση της Θεοδώρας Καλλή, η οποία αγοράστηκε για 5.000 γρόσια. Ο κ. Petrochochico, με το που πληροφορήθηκε το θάνατο του αδελφού του, γκρεμίστηκε από ένα παράθυρο· η αδελφή του Ιουλία έπεσε σ’ ένα χαντάκι· η άλλη (αδελφή του), ήταν σκλάβα, την έφεραν εδώ, και αγοράστηκε αμέσως.
  Ο καλός φίλος μας, ο Jean d’Andre, σκοτώθηκε στο σπίτι του μπροστά στη γυναίκα του, ενώ προσπαθούσε να σώσει τους δύο γιους του, οι οποίοι μοιράστηκαν τη μοίρα του πατέρα τους, επίσης, παρουσία της μητέρας τους· η τελευταία μεταφέρθηκε σκλάβα στο Αλγέρι. Το χέρι μου αρνείται να γράψει περισσότερα για τις φρικιαστικές σκηνές που είδα, και άλλες χίλιες φορές πιο τρομακτικές θα μπορούσαν να προστεθούν σε αυτές που ανέφερα…
• – Τρία τουρκικά πλοία και μια κορβέτα, φορτωμένα με λάφυρα και αιχμαλώτους από τη Χίο, καταλήφθηκαν από μια ελληνική μοίρα και μεταφέρθηκαν στο Μεσολόγγι.
• – Ένα Φιρμάνι στάλθηκε από την Υψηλότητα του, το οποίο είναι εξαιρετικά ευνοϊκό για τους Λατίνους Έλληνες.
  Το Φιρμάνι θα δημοσιευτεί σε όλα τα νησιά του Αρχιπελάγους, προκειμένου οι Λατίνοι Έλληνες να ενημερωθούν και να τύχουν/απολαύσουν όλα τα προνόμια και τις εύνοιες που τους παρέχονται.
  Σύμφωνα με τα Μητρώα του Τελωνείου της Χίου, περισσότερα από 50.000 γυναικόπαιδα στάλθηκαν από το νησί ως σκλάβοι. Η εξαγωγή τους υπόκειται σε δασμό.
  – Κάποιες δολοφονίες συνεχίζουν ακόμα να γίνονται στη Χίο.
  Η πένα αρνείται να καταγράψει τις δυστυχίες αυτού του νησιού, και ποτάμια δακρύων δεν θα αρκούσαν για να θρηνήσουν τη σχεδόν ασύγκριτη φρίκη που έπληξε τις οικογένειές του.
• – Η σφαγή στη Χίο εξαγρίωσε ακόμα και την πριγκίπισσα Φατιμά, αδελφή του σουλτάνου, η οποία είχε το νησί για προίκα της και απ’ αυτό εισέπραττε 4.200 πουγκιά, ετησίως.
  Καθώς χάνει αυτά τα έσοδα, ο σουλτάνος της έστειλε έναν μεγάλο αριθμό σκλάβων, αλλά μας διαβεβαιώνουν ότι τους επέστρεψε με ένα μήνυμα, ότι ο Καπουδάν Πασάς θα ήταν καλύτερα να είχε πάει στο Μοριά να πολεμήσει εναντίον των εχθρών της Πίστης, από το να γίνει ο χασάπης τόσων πολλών ειρηνικών κατοίκων· πρόσθεσε ότι δεν θα ακούσει ούτε το όνομα του Καπουδάν Πασά.
  Γίνεται κατανοητό ότι η απειλή αυτή θα είναι θανατηφόρα για τον ναύαρχο.
• – Τουρκία. Την παραμονή της γιορτής του Μπαϊραμιού, στις 22 Ιουνίου, οι Έλληνες, κίνησαν να εκδικηθούν την καταστροφή της Χίου· με ανδρεία μετέφεραν τρία πυρπολικά πλοία εντός του τουρκικού στόλου, από τα οποία το πλοίο του ναύαρχου και μερικά άλλα τυλίχτηκαν στις φλόγες.
  Πολλές ζωές χάθηκαν, ο χασάπης, ο Καπουδάν Πασάς, μισοψημένος μισοπεθαμένος, αποβιβάστηκε στη Χίο και εκεί πέθανε βασανιστικά. Το μέγεθος της καταστροφής δεν αναφέρεται· αλλά τα νέα δημιούργησαν μιαν αίσθηση του αναπάντεχου στην Κωνσταντινούπολη, και επέδρασαν στη μανία των στρατιωτών σε ύψιστο βαθμό· και μια επιστολή από την Πόλη λέει πως «οι υποθέσεις του Μοριά παίρνουν μια ζοφερή διάσταση για τη Πύλη».
  Πόσο ένδοξο θα ήταν αν αυτός ο καταπιεσμένος λαός αποτινάξει τις αλυσίδες των βαρβάρων, αβοήθητος από τους χριστιανούς γείτονές του;
• – Ο κυβερνήτης της Χίου αποκεφαλίστηκε εξ αιτίας της αδελφής του σουλτάνου, για τη στάση που κράτησε στη σφαγή του νησιού.
• – Έχουμε πολλά στοιχεία για την πρόσφατη ανατίναξη του πλοίου του Καπουδάν Πασά. Ήταν μια πράξη απεγνωσμένης γενναιότητας. Το πλοίο ήταν 84 πυροβόλων, και είχε πάνω του 2264 άτομα, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτών και Ελλήνων σκλάβων – όλοι αυτοί έχασαν τη ζωή τους εκτός από περίπου 180. Όταν η φωτιά έφτασε στα πυρομαχικά, η έκρηξη ταρακούνησε τη Χίο όπως ένας σεισμός. Ένα δεύτερο πυρπολικό χτύπησε το πλοίο του αντιναυάρχου και το τύλιξαν οι φλόγες, αλλά δεν υπήρξε σύγκρουση, το απελευθέρωσαν και έσβησαν τις φλόγες.
• «Αγαπητέ μου αδελφέ – Αν και δεν μπορώ χωρίς μεγάλη στενοχώρια να κάνω αναφορά στα βάσανα μου και σε ότι βρήκε τους συμπατριώτες μας, θα προσπαθήσω να το κάνω με λίγα λόγια.
  «Ο άντρας μου κι εγώ ήμασταν τόσο κακότυχοι που δεν καταφέραμε να ξεφύγουμε από τη χώρα μας, μαζί με τους άλλους της οικογένειάς μας, και οι Τούρκοι μας έπιασαν και μας πήγαν στο κάστρο· μας έβαλαν σε ένα πολύ σκοτεινό και θλιβερό δωμάτιο, και το επόμενο πρωί μερικοί από αυτούς ήρθαν στην πόρτα, και ήθελαν τον άντρα μου να βγει έξω· αλλά, με το που αντιλήφθηκε ότι σκόπευαν να τον σκοτώσουν, γύρισε και έπεσε στην αγκαλιά μου, και κραύγασε: «αυτή είναι η τελευταία μου ελπίδα – ίσως με λυπηθούν για λογαριασμό σου»· αλλά οι άγριοι βάρβαροι μπήκαν στο κελί, τον τράβηξαν και τον δολοφόνησαν μπροστά μου, χωρίς έλεος. Ω! Δεν θα μπορέσω ποτέ να ξεχάσω αυτή την φοβερή στιγμή· Είδα πολλούς άλλους να θυσιάζονται, και πολλά αθώα παιδιά αποχωρίστηκαν τις μανάδες τους, από τους απάνθρωπους Τούρκους, που γι αυτούς ήταν απλά μια άγρια διασκέδαση· ένας έπιανε τα μωρά από το ένα πόδι, και ένας άλλος από το άλλο, και έτσι τα έσκιζαν σαν ένα κομμάτι πανί, μπροστά στις μανάδες τους.
  «Θα αντιλαμβάνεσαι τα συναισθήματά μου όσο ήμουνα κρατούμενη στο κάστρο, και σχεδόν χαμένη ώστε να γνωρίζω ποια θα ήταν η μοίρα μου· σε αυτή την κατάσταση θυμήθηκα ότι ο πατέρας μου ήταν φίλος με τον Μάλλα, έναν Τούρκο· Ζήτησα να τον δω, ήρθε και αναγνώρισε/παραδέχτηκε πως ήταν πολύ υπόχρεος στον πατέρα μου για πολλά πράγματα που είχε κάνει γι’ αυτόν, και είπε πως θα με βοηθούσε, αφού τον διαβεβαίωσα ότι θα έπαιρνε όσα θα έδινε για τη λύτρωση μου· αυτός πήρε 800 γρόσια, περίπου 25, στερλίνες, τα οποία πήρα αργότερα από τον συνέταιρο του άντρα μου, που τότε βρίσκονταν κρυμμένος στη Σμύρνη.
  Λίγα μέρες μετά, ο κ. Π. ο ξάδελφος μας, έφθασε από την Κωνσταντινούπολη και με πήγε στο αυστριακό προξενείο· αλλά ω! Θεέ μου! τι φοβερή σκηνή ήταν να βλέπεις τόσα πολλά σώματα, άντρες – γυναίκες, να κείτονται στους δρόμους και τις πλατείες. Όλα τα σπίτια καμένα ή γκρεμισμένα, μόλις μπορούσα να διακρίνω τους δρόμους στην πόλη. Η δυστυχία μου μεγάλωνε πολύ μη ξέροντας τι είχε γίνει με την υπόλοιπη οικογένειά μας.
  «Με ένα πλοίο που ήρθε από τη Σμύρνη σ’ αυτό το τόπο της σφαγής και του ολέθρου, έφτασα εδώ, όπου συνάντησα τον αγαπητό μας αδελφό Παύλο, ο οποίος ήρθε από την Κωνσταντινούπολη μέσω Οδησσού, με τη γυναίκα και την οικογένειά του, όταν και πληροφορήθηκα την ασφάλεια του αδερφού μας Δημήτρη, της αδελφή μας και των οικογενειών τους στην Ανκόνα. Έτσι είπα χίλια ευχαριστώ στον ελεήμονα Θεό που διαφύλαξε εμάς, τα αγόρια και τα κορίτσια μας, από τη σφαγή και τον όλεθρο».
• Μια επιστολή από το νησί, μεταξύ άλλων περιπτώσεων σκληρότητας σχεδόν απαράμιλλες, αναφέρει τα εξής: “Ένα πρόσωπο με πληροφόρησε, εδώ και λίγες μέρες, ότι είχε δει το κεφάλι ενός Έλληνα να κόβεται από το σώμα του όχι με άλλο εργαλείο παρά ένα αμβλύ μαχαίρι, ενώ ο δύστυχος φουκαράς χτυπιόταν με αγωνία, υποβαλλόμενος σε τέτοια ανήκουστη βαρβαρότητα· αυτός ο κακόμοιρος άνθρωπος δεν ήταν δεμένος, ο δε εκτελεστής απλώς στέκονταν από πάνω του κρατώντας τον με τα χέρια και τα γόνατά του.”
• “Ένας Τούρκος, ο οποίος ήταν παρών στην λεηλασία της Χίου, πήρε μαζί του, από το νησί, μια Ελληνίδα κοπέλα την οποία παντρεύτηκε, αφού την υποχρέωσε να ασπαστεί τον Μωαμεθανισμό.
  “Μια νύχτα, ενώ ο μουσουλμάνος απολάμβανε τη γλύκα της ανάπαυσης, εκείνη έπιασε ένα ναυτικό σπαθί, και σε μια στιγμή παραληρήματος, λόγω των φρικτών αναμνήσεων, το κάρφωσε στο στήθος του βιαστή της, και στη συνέχεια το τράβηξε για να τον αποκεφαλίσει.
  Από εκείνη την στιγμή η εκδίκησή της είχε κορεστεί· και η φύση, αναλαμβάνοντας εξουσία πάνω της, σε μια καρδιά την οποία είχε δημιουργήσει για αγάπη και όχι για έγκλημα, η νεαρή Χιώτισσα έπεσε και παρέμεινε για πολύ ώρα σε κατάσταση αναισθησίας. Αφού ανάκτησε τις αισθήσεις της, το θέαμα μπροστά στα μάτια της πάγωσε τη καρδιά της και της στερούσε την ικανότητα να δραπετεύει· λιποθύμησε δεύτερη φορά και παρέμεινε σε αυτή την κατάσταση για πολύ ακόμα μέσ’ τη νύχτα. Αργότερα, κάποια άτομα, που ανησύχησαν, αποφάσισαν να παραβιάσουν την πόρτα του τραγικού δωματίου – από τη μια μεριά έβλεπαν το νεκρό σώμα του Τούρκου· από την άλλη, μια γυναίκα, προφανώς περιμένοντας κάποιον να τη συλλάβει.
  «Μπορείτε να με παραδώσετε», είπε, «εγώ τον δολοφόνησα».
  Την πήραν και την πήγαν μπροστά στο Πασά.
  «Εσύ είσαι εσύ που δολοφόνησες τον σύζυγό σου;» «Ναι», του απάντησε, «εγώ σκότωσα το τέρας, που στο σπίτι μου στη Χίο είχε τη βαρβαρότητα να δολοφονήσει τον πατέρα μου, τη μάνα μου, τον άντρα μου και το μωρό μου – που με άρπαξε τότε, με έφερε εδώ, και σκέφτηκε να με κάνει Τουρκάλα, ενώ είμαι, πραγματικά, και θέλω να παραμείνω μόνο Ελληνίδα».
  Ο κόσμος είχε μαζευτεί για να δει την τιμωρία που περίμενε αυτή τη Χιώτισσα· αλλά ο Πασάς, αφού την άκουσε προσεκτικά, της έδωσε χάρη και την έστειλε πίσω στο σπίτι της, προς μεγάλη έκπληξη όλων των μουσουλμάνων, οι οποίοι παρόλα αυτά, στην περίπτωση αυτή, όπως και σε πολλές άλλες, υποτάχθηκαν στη βούληση της Πρόνοιας.
• Ο Θεός των μαχών χαμογέλασε ευνοϊκά πάνω στη γη του Λεωνίδα – φρέσκες δάφνες ξεπετάχτηκαν από τις ρίζες εκείνων που έδωσαν σ’ αυτόν και τους γενναίους του συμπατριώτες τόσο αθάνατα στεφάνια, και παράδωσαν τέτοια πλούσια συγκομιδή στους αθάνατους διαδόχους τους, που ακόμα ξεφυτρώνουν για να γίνουν φρέσκες γιρλάντες και να κοσμήσουν τα αξιοσέβαστα μέτωπα των γενναίων ηρώων της Ελλάδας: γιατί είναι ακόμα προικισμένοι με ευκαιρίες να εκδικηθούν τις βάρβαρες θηριωδίες που διαπράχθηκαν στη Χίο, και νοιώθουμε συνειδητά πως θα παραμένουμε ικανοποιημένοι με τη συνέχιση των ευχάριστων/χαρμόσυμων αναφορών για τις επιτυχίες τους επί των αιμοσταγών εχθρών των. …